Bugünün en büyük sorunsallarından biri, gelişmekte olan ülkelerde, çok az sayıda kurumun sağ beyin fonksiyonlarına değer vermesidir. Üstelik ne yazık ki, küresel kriz sol beyin etkinliklerini daha da önemli hale getirdi. “Ne yazık ki” diyorum çünkü sağ beyin özellikleri aslında gelişmekte olan ülkeler için daha büyük önem taşıyor.
Reklamcı Michael Newman bu acı durumu “Yaratıcı Sıçramalar” adlı kitabında şöyle dile getiriyor: “Sol beyinliler büyük şirketleri koordine etmek için gerekli çizelgeler ve rasyonel süreçleri anlamaya oldukça uygunlar. Çoğu, yapıları itibariyle, kolayca ölçülemiyorsa farklı şekillerde yapmaya şüphe ile bakarlar. Açık olmak gerekirse çoğu, duygularla pek rahat değildir. Aynı şeyleri okurlar, sektörlerindeki birkaç şirkette iş değiştirirler, aynı ölçüm kalıplarını benimserler, kararlarına yön göstermesi için aynı araştırmacıları seçerler.”
Ipsos’un yaptığı bir araştırmaya göre yenilikçilik ve yaratıcılık konusunda haritanın sol alt köşesindeyiz; hani şu Jesper Kunde’nin “cehennem” dediği yer. Bu sonucun doğruyu yansıttığını düşünüyorum, çünkü Milano’da vitrinden fotoğraf çekip kaçan çok vatandaşıma tanık oldum.
Acı ama gerçek şu ki, Michael Newman’ın işaret ettiği sol beyinliler (asla siyasi bir analoji yapmıyorum) sadece Türkiye’nin değil, bütün dünyanın geleceğini karartıyor. Üstelik az sayıda yaratıcı iş adamını da haksız rekabetle tehdit ediyorlar.
Sağ beyin devrim yapmalı. Acilen!
Nedir sağ beyin özelliği?
Yaratıcılık.
Burada bir tasarımcının ya da reklam yazarının yaratıcılığından bahsetmiyorum. Bir işadamında olması gereken yaratıcılıktan bahsediyorum. Örneğin Richard Branson gibi. Bronsan ne diyor Virgin Havayolları için? “Biz taşımacılık işi yapmıyoruz, biz havada eğlence işi yapıyoruz.”
Fark burada. Daha işin konumlandırma aşamasında yaratıcılıktan taviz vermiyor Branson. Aynı şey bugün sosyal network’lerin, Apple’ın, Adidas’ın yaratıcıları için de geçerli. Daha yola çıkarken yaratıcı düşündükleri için yarattıkları markalar “Lovemark” olabiliyor.
İşte bu nedenle, “sağ beyin devrim yapmalı” diyorum. Özellikle de ülkemizde. İş dünyasında siyah şapkanın hakimiyetine son vermeliyiz. Ancak bunun için ilk adımlar eğitim kurumlarında başlamalı. Sadece bu nedenle, on yıldır görev yaptığım Yeditepe Üniversite’nde ilk denemelerini “Tüketici İlişkileri” dersinde yaptığım ve çok iyi sonuçlar aldığım “Lateral Teknikle Yaratıcı Düşünme” teorisini ders olarak vermeye başladım.
Gerek üniversitedeki derslerimde ve gerekse iş hayatında gördüğüm şudur ki, insanlara cesaret aşıladığınızda ve düşey düşünceden uzaklaşmayı öğrettiğinizde yaratıcı olabiliyorlar.
Bunun yaygınlaşması gerek. Çünkü hüneri yaratıcılık olanların daha çok ve güzel işler yapabilmesi için, sağ beynin iş hayatına daha çok hakim olması şarttır.
Danışmanlık yapmaya başladıktan sonra daha fazla sayıda yaratıcı fikrimi uygulamaya sokma şansım oldu. Bunun yegane nedeni, gereksiz sorgulamacı ve siyah şapkacı demokrasi kurullarının artık hayatımda olmaması. Lateral Düşünme teorisinin mimarı Edward de Bono “demokrasi ile yaratılan at olsa olsa deveye benzer” derken çok haklı.
İhtiyacımız olan şey, daha fazla cesaret, daha büyük fikir, daha çok gerçekleştirme ve ölçme. Yapmanın gücünü, muhalif tartışmanın önüne almalıyız. Bugüne dek “Şeytanın Avukatı”nı oynayan çok yönetici gördüm. Fikir vermek yerine ortaya çıkan fikirleri eleştirmekten başka bir şey yapmadılar. Bundan kolayı var mı?
Ben yeni hayatımda inandıklarımı yapıyorum. Stratejinin geçmişi analiz etme ve yol bulma işinden çok daha büyük bir iş olduğunu anlatmak için yaratıcılığa sarılıyorum. Michael Newman’ın sözüyle “Meleğin Avukatı”yım.
